Khám thai định kỳ là việc làm quan trọng giúp thai phụ nắm được sự phát triển của thai nhi, đồng thời phát hiện và xử lý kịp thời những biểu hiện bất thường. Vậy nên khám thai bao nhiêu lần và lịch khám thai định kỳ như thế nào? Lắng nghe chia sẻ của bác sĩ Tạ Thị Hồng Duyên – Bác sĩ CKI Sản phụ khoa sẽ giúp chị em giải đáp các thắc mắc trên.

Lợi ích của việc khám thai định kỳ

Bác sĩ Tạ Thị Hồng Duyên – bác sĩ CKI Sản phụ khoa tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Hà Nội chia sẻ: Ngoài chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, thai phụ nên thực hiện đúng lịch khám thai định kỳ. Việc theo dõi và quản lý thai kỳ tốt sẽ đảm bảo quá trình mang thai thuận lợi, em bé sinh ra khoẻ mạnh, bình an.

Một số lợi ích khác khi khám thai định kỳ chị em cần lưu ý:

• Khám thai giúp mẹ bầu theo dõi và nắm bắt tình trạng phát triển và sức khỏe của thai nhi. Từ đó thai phụ biết cách điều chỉnh chế độ chăm sóc phù hợp để thai phát triển toàn diện và khỏe mạnh hơn.
• Thai phụ được tư vấn, cung cấp kiến thức về chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt khoa học cũng như những lưu ý quan trọng trong từng thời điểm để có thai kỳ khỏe mạnh.
• Thông qua các xét nghiệm, các bác sĩ sẽ tầm soát, phát hiện sớm dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý di truyền để từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
• Tuân thủ đúng lịch khám thai định kỳ giúp giảm nguy cơ tử vong ở thai nhi xuống 5 lần so với những mẹ bầu không khám thai.
• Khám thai định kỳ giúp tầm soát nguy cơ tiền sản giật, sản giật và ngăn ngừa biến chứng thai kỳ nguy hiểm như thiếu ối, sảy thai, sinh non,…

Lịch khám thai định kỳ cho bà bầu

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, thai phụ cần khám thai ít nhất 3 lần trong thai kỳ và chia đều ở mỗi tam cá nguyệt. Nhưng tốt nhất, thai phụ nên thực hiện đúng lịch khám thai định kỳ dưới đây để kiểm soát thai kỳ chặt chẽ và hiệu quả hơn.

Lịch khám thai 3 tháng đầu (tam cá nguyệt thứ nhất)

Khám thai lần đầu tiên (từ 5 – 7 tuần)

Khi nào nên đi khám thai lần đầu là vấn đề được nhiều nữ giới quan tâm, nhất là những chị em lần đầu làm mẹ. Bác sĩ chuyên khoa cho biết, lần khám thai đầu tiên diễn ra vào tuần thứ 5-7 thai kỳ. Đây là lần khám thai quan trọng nhằm xác định nữ giới có mang thai hay không.

Thời điểm này chị em sẽ thấy dấu hiệu trễ kinh nguyệt từ 7-10 ngày. Nếu dùng que thử thai thì kết quả dương tính (2 vạch) đây là một trong những dấu hiệu mang thai được nhận biết sớm nhất. Khi đi khám thai, qua thiết bị siêu âm hiện đại, các bác sĩ có thể xác định kích thước, vị trí làm tổ của phôi thai và nghe nhịp tim của thai nhi.

Thông thường, trong lần khám thai đầu tiên, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm, đánh giá cần thiết sau:

• Xét nghiệm nước tiểu, máu nhằm xác định nồng độ hormone beta HCG – hormone thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai.
• Siêu âm giúp xác định chính xác vị trí phôi thai. Thai 4-5 tuần tuổi đã bắt đầu di chuyển vào tử cung để làm tổ. Nếu siêu âm thấy thai không làm tổ trong tử cung mà nằm ở vị trí khác như vòi trứng thì nữ giới đã mang thai ngoài tử cung. Khám thai đầu tiên giúp phát hiện và can thiệp sớm vấn đề này, từ đó ngăn chặn biến chứng nguy hiểm.
• Kiểm tra tổng quát chiều cao, cân nặng để tính chỉ số cơ thể BMI. Chỉ số này giúp bác sĩ xác định thể trạng của thai phụ. Nếu mẹ bầu bị thiếu cân, thừa cân, béo phì, bác sĩ sẽ tư vấn chế độ dinh dưỡng hợp lý để điều chỉnh cân nặng phù hợp khi mang thai.

Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ khai thác những thông tin liên quan đến bệnh lý, bệnh nền, tiền sử bệnh trong gia đình để có kế hoạch quản lý thai kỳ chặt chẽ hơn:

• Nữ giới đã từng sinh non, sảy thai sớm hay có tiền sử tiền sản giật, sản giật ở những lần mang thai trước không?
• Bản thân nữ giới và gia đình có người mắc các bệnh dị tật bẩm sinh, bệnh di truyền như Alzheimer, bệnh suy nhược cơ tuần hoàn, hội chứng Alport, Usher, hội chứng thoái hoá điểm vàng,… không?
• Thai phụ có mắc các bệnh mãn tính như huyết áp, tim mạch, tiểu đường,…

Lần khám thai thứ hai (8-10 tuần)

Mốc khám thai thứ hai mẹ bầu cần lưu ý là khi thai được 8 – 10 tuần. Ở lần khám này, mẹ có thể nghe được nhịp tim thai nhi rõ ràng nhờ phương pháp siêu âm. Ngoài ra, bác sĩ kiểm tra chi tiết kích thước túi ối, chiều dài, trọng lượng thai có tương xứng với tuổi thai hay không.

Thai phụ sẽ được làm một số xét nghiệm tương tự lần khám đầu tiên để đánh giá tổng quát sức khỏe mẹ và sự phát triển của thai nhi. Đặc biệt, xét nghiệm máu được thực hiện trong lần khám này giúp kiểm tra mức bệnh thiếu máu và đánh giá nguy cơ mắc bệnh lây truyền như sởi, thuỷ đậu, viêm gan B, C, lậu, giang mai, HIV/AIDS,…

Lịch khám thai định kỳ thứ 3 (11-13 tuần tuổi)

Lịch khám thai định kỳ mẹ không nên bỏ qua là khi thai 11-13 tuần tuổi. Đây là thời điểm lý tưởng nhất để sàng lọc các dị tật bẩm sinh và hội chứng Down. Một số xét nghiệm được bác sĩ chỉ định thực hiện trong lần khám thai 3 tháng đầu là:

• Phương pháp siêu âm: Phát hiện các dị tật ở thai nhi như hở thành bụng, thoát vị rốn, vô sọ hay những bất thường ở tim, não,…
• Xét nghiệm Double test: Giúp tầm soát, kiểm tra thai nhi có bị mắc hội chứng Down, Patau, Edward.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra thai phụ có bị thiếu máu, thiếu sắt không. Qua xét nghiệm này, bác sĩ có thể đánh giá nguy cơ tiền sản giật, sản giật.
• Xét nghiệm nước tiểu: Tầm soát nguy cơ tiểu đường thai kỳ, đồng thời giúp phát hiện sớm tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu (nếu có).

Lịch khám thai định kỳ 3 tháng giữa

Lần khám thai định kỳ thứ tư (15 -18 tuần tuổi)

Ở lần khám thứ tư, bác sĩ sẽ siêu âm để theo dõi sự phát triển và kiểm tra những dấu hiệu bất thường của thai. Nếu trong lần khám thai thứ 3 mẹ chưa thực hiện xét nghiệm Double test thì bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm Triple test.

Xét nghiệm Triple test giúp sàng lọc dị tật bẩm sinh, hội chứng Down và các bệnh về nhiễm sắc thể với thai nhi từ 15 -18 tuần tuổi. Tuy nhiên, độ nhạy của xét nghiệm này được đánh giá là thấp hơn Double test.

Với những thai phụ có tiền sử sinh non, sảy thai sớm, bác sĩ sẽ tiến hành đo chiều dài kênh cổ tử cung để có biện pháp quản lý thai kỳ hiệu quả, ngăn chặn nguy cơ dọa sảy, sinh non,…

Lịch khám thai định kỳ thứ 5 (thai 20 – 24 tuần tuổi)

Mẹ bầu không nên bỏ lỡ lịch khám thai định kỳ tiếp theo khi thai 20-24 tuần tuổi. Thời điểm này thai đã phát triển toàn diện, các cơ quan trong cơ thể đã hình thành đầy đủ nên mẹ có thể quan sát chuyển động của thai qua siêu âm.

Phương pháp siêu âm hình thái thai nhi giúp tầm soát, phát hiện sớm các dị tật, bất thường về hình thái như hở hàm ếch, sứt môi, khuyết hậu môn, hội chứng khoèo chân,… Để chắc chắn hơn về kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu khác.

Ngoài ra, mẹ bầu sẽ được tiêm vắc xin uốn ván (VAT) mũi đầu tiên để đảm bảo sức khỏe.

Lịch khám thai định kỳ lần thứ 6 (Thai 24 – 28 tuần tuổi)

Giống với những lần khám thai trước, thai phụ sẽ được kiểm tra cân nặng, siêu âm, xét nghiệm nước tiểu. Ngoài ra, thai phụ sẽ thực hiện xét nghiệm dung nạp đường để tầm soát tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ mang thai, bệnh làm tăng nguy cơ tiền sản giật, sinh non, thai lưu, băng huyết,… Việc kiểm soát lượng đường tiêu thụ hàng ngày là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bên cạnh đó, thai phụ sẽ được tiêm vắc xin bạch hầu – ho gà – uốn ván (Boostrix) nếu thời điểm khám thai hơn 27 tuần tuổi.

Lịch khám thai định kỳ 3 tháng cuối cho bà bầu

Lịch khám thai định kỳ thứ bảy (Thai 32 tuần tuổi)

Khám thai ở tuần thứ 32 là lịch khám thai định kỳ quan trọng mẹ bầu không nên bỏ lỡ. Ngoài các thủ tục thăm khám cơ bản như đo cân nặng, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, thai phụ sẽ được siêu âm hình thái học và làm một số xét nghiệm để tầm soát dị tật muộn trong tam cá nguyệt thứ 3.

Bằng phương pháp siêu âm 4D và theo dõi doppler động mạch rốn, động mạch não thai nhi và động mạch tử cung, bác sĩ có thể chẩn đoán, phát hiện các dị tật muộn như tắc ruột, giãn não thất, chậm phát triển và các vấn đề về tim mạch,…

Ở lần khám thai này, thai phụ sẽ được tiêm mũi uốn ván 2.

Lịch khám thai định kỳ thứ 8 khi thai 32 – 36 tuần tuổi

Khi thai được 32-36 tuần tuổi, các bác sĩ khuyến cáo thai phụ  nên đi khám thai 2 tuần/1 lần hoặc 1 tuần/1 lần (với những trường hợp đặc biệt).

Ở lần khám thai này, thai phụ sẽ được chỉ định làm một số xét nghiệm cần thiết như:

• Xét nghiệm nước tiểu: Giúp chẩn đoán tiểu đường thai kỳ và các bệnh lý viêm nhiễm đường tiết niệu. Việc phát hiện và can thiệp sớm các bệnh lý này giúp ngăn chặn các biến chứng sản khoa trong quá trình sinh nở.
• Siêu âm màu: Phương pháp này nhằm kiểm tra lượng nước ối, dây rốn, động mạch rốn, động mạch tử cung, động mạch não của thai nhi.

Qua quá trình siêu âm, bác sĩ sẽ kiểm tra vị trí ngôi thai, dự đoán phương pháp sinh nở, tư vấn cách chăm sóc cơ thể và những lưu ý cần thiết để chuẩn bị tốt nhất cho ngày lâm bồn.

Lịch khám thai định kỳ 3 tháng cuối (thai từ 36 – 40 tuần)

Từ tuần 36 của thai kỳ, thai phụ nên khám thai mỗi tuần một lần để được kiểm tra sức khoẻ tổng quát và siêu âm, theo dõi sự phát triển của thai. Phương pháp siêu âm giúp bác sĩ nắm được vị trí ngôi thai, kích thước và diễn biến nhịp tim thai. Đồng thời đánh giá cổ tử cung, khung chậu thai phụ để tiên lượng khả năng sinh thường hoặc sinh mổ.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ tư vấn, giải thích cho mẹ bầu các dấu hiệu chuyển dạ để thai phụ có sự chuẩn bị tốt về kiến thức và tâm lý trước khi vượt cạn.

Một số lưu ý khi đi khám thai định kỳ

Dưới đây là một số lưu ý khi đi khám thai định kỳ chị em cần lưu ý:

Lựa chọn cơ sở y tế chuyên khoa uy tín

Chị em nên lựa chọn phòng khám, bệnh viện chuyên khoa uy tín để khám thai,. Những địa chỉ này có đội ngũ bác sĩ Sản phụ khoa giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất, máy móc thiết bị y tế hiện đại sẽ đảm bảo kết quả thăm khám nhanh chóng, chính xác, hiệu quả.

Mặc trang phục phù hợp

Thai phụ nên mặc váy bầu rộng rãi hoặc quần thun co giãn thoải mái để quá trình thăm khám và siêu âm diễn ra thuận lợi và nhanh chóng. Mẹ không nên mặc quần, áo hoặc váy liền bó sát cơ thể.

Uống nước hoặc đi vệ sinh khi khám thai

Nếu đi khám thai những tháng đầu, thai phụ nên uống nhiều nước trước khi thăm khám. Bởi uống nhiều nước giúp làm đầy bàng quang, nhờ đó tử cung được đẩy lên cao hơn, giúp bác sĩ quan sát bào thai dễ dàng.

Nếu khám thai ở những tháng cuối, do kích thước thai nhi lớn nên thai phụ cần đi tiểu trước khi siêu âm để làm trống bàng quang. Điều này giúp bác sĩ quan sát hình ảnh thai nhi rõ nét và chính xác hơn.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Trước khi thăm khám, thai phụ không được sử dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,…. và không uống nước ngọt có gas. Bởi các thực phẩm này có thể ảnh hưởng đến kết quả thăm khám.

Thai phụ không nên nhịn ăn khi đi khám, trừ trường hợp được bác sĩ khuyến cáo. Trường hợp cần xét nghiệm chẩn đoán thai kỳ, thai phụ cần nhịn ăn từ 8h tối hôm trước để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất. Lúc này, mẹ cần chuẩn bị đồ ăn nhẹ để bổ sung dinh dưỡng ngay sau khi làm xét nghiệm.

Vệ sinh cơ thể sạch sẽ

Thai phụ nên vệ sinh cơ thể và vùng kín sạch sẽ trước khi khám thai, nhất là trong những tháng đầu tiên của thai kỳ.

Mang đầy đủ giấy tờ của các lần khám thai trước

Sau mỗi lần khám thai chị em nên giữ lại kết quả xét nghiệm. hình ảnh siêu âm thai và mang chúng cùng giấy tờ liên quan trong những lần khám thai tiếp theo. Điều này giúp bác sĩ có thêm cơ sở đánh giá tình hình phát triển thai nhi và sức khoẻ thai phụ.

Xin giấy khám thai

Trường hợp mẹ bầu tham gia bảo hiểm xã hội cần xin giấy xác nhận khám thai tại cơ sở y tế để được hưởng quyền lợi theo chế độ.

Khám thai định kỳ đóng vai trò thiết yếu trong việc theo dõi sự phát triển của thai nhi và bảo vệ sức khỏe thai phụ suốt thai kỳ. Thay vì chỉ khám khi xuất hiện dấu hiệu bất thường, thai phụ cần chủ động tuân thủ lịch khám thai định kỳ chuẩn đã được khuyến nghị. Việc thăm khám đúng lịch không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn mà còn đảm bảo thai kỳ diễn ra an toàn, khỏe mạnh cho cả mẹ và bé.