Viêm da cơ địa là gì Nguyên nhân do đâu và Dấu hiệu nhận biết
Thẩm định nội dung
Viêm da cơ địa là một loại bệnh da liễu khá phổ biến hiện nay, có thể bắt gặp ở mọi độ tuổi từ người già cho đến trẻ nhỏ mà không phân biệt giới tính. Bệnh dễ mắc, khó điều trị và tỷ lệ tái phát cao. Các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa thường kéo dài dai dẳng, khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày vì thế mà tâm lý của người bệnh cũng bị ảnh hưởng.
Nội dung bài viết:
Viêm da cơ địa là bệnh gì?
Theo Thạc sĩ – bác sĩ da liễu CKII Nguyễn Thị Quy, hiện nay tại Việt Nam có đến 20 % dân số bị mắc bệnh viêm da cơ địa bệnh học. Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu ngoài da còn có tên gọi khác là bệnh viêm da cơ địa eczema hay bệnh chàm thể tạng. Bệnh do rối loạn chức năng da gây nên khiến niêm mạc da bị tổn thương, có thể lở loét. Biểu hiện của viêm da cơ địa thưởng biểu lộ ra bên ngoài khiến người bệnh có thường xuyên cảm thấy mặc cảm, tự ti.
Viêm da cơ địa có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng mặt, chân, tay và ngực là chủ yếu. Bệnh viêm da cơ địa không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây mất thẩm mỹ, là rào cản khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
Vậy viêm da cơ địa có lây không? Theo Thạc sĩ – Bác sĩ Quy thì viêm da cơ địa không phải là bệnh truyền nhiễm. Vì thế, bệnh sẽ không lây truyền từ người này sang người khác qua con đường tiếp xúc tuy nhiên có thể lây truyền sang nhiều vị trí khác nhau trên cùng 1 cơ thể.
Ngoài ra, viêm da cơ địa là bệnh lý có tính chất di truyền. Vậy nên, nếu bố hoặc mẹ bị bệnh, con khi sinh ra cũng sẽ mắc bệnh. Theo các nghiên cứu y học, nếu bố hoặc mẹ bị bệnh thì tỷ lệ con mắc bệnh chiếm 60%; trường hợp cả bố và mẹ đều bị viêm da cơ địa, tỷ lệ con bị bệnh khi sinh ra lên đến 80%.
Bệnh viêm da cơ địa có thể chữa khỏi hoàn toàn, và không tái phát nếu như điều trị sớm và điều trị đúng phương pháp. Chính vì thế, người bị bệnh viêm da cơ địa cần khám và điều trị bệnh ngay khi có các dấu hiệu khởi phát của bệnh, tuyệt đối không chủ quan. Nếu để bệnh kéo dài, viêm da cơ địa sẽ lan rộng ra toàn thân, gây khó khăn cho việc điều trị. Hơn nữa, người bệnh sẽ phải đối mặt với một số hệ lụy như da bị nổi mề đay, bị chàm mãn tính. Nguy hiểm hơn, người bệnh có thể bị hoại tử da hoặc ung thư da.
Viêm da cơ địa bệnh học lây truyền như thế nào?
Viêm da cơ địa là bệnh da liễu không lây truyền từ người này sang người khác qua việc tiếp xúc. Tuy nhiên, bệnh có thể bùng phát và lan rộng ra toàn bộ cơ thể nếu người bệnh tiếp xúc với các yếu tố gây kích thích, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Các yếu tố này bao gồm:
Dị ứng
Những người có cơ địa nhạy cảm rất dễ bị dị ứng với các tác nhân bên ngoài như bụi bẩn, lông động vật, phấn hoa, và một số thực phẩm như sữa, trứng, tôm, ốc… Dị ứng có thể kích thích viêm da cơ địa bùng phát, làm tổn thương da và gây ngứa ngáy.
Chất kích ứng
Việc tiếp xúc với các sản phẩm chứa chất tẩy rửa mạnh như xà phòng, sữa tắm, hoặc các hóa chất trong mỹ phẩm có thể gây kích ứng da, làm tình trạng viêm da cơ địa trở nên nặng hơn.
Thay đổi thời tiết
Thời tiết thay đổi đột ngột cũng là yếu tố kích thích viêm da cơ địa. Khi thời tiết trở nên hanh khô, hoặc quá nóng hay quá lạnh, da sẽ bị mất nước, bong tróc, nứt nẻ và gây ngứa rát cho người bệnh. Những thay đổi này có thể khiến bệnh lan rộng và tái phát.
Stress kéo dài
Stress kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến bệnh viêm da cơ địa trở nên nghiêm trọng hơn. khi căng thẳng kéo dài, cơ thể sẽ sản sinh ra các hormone như cortisol, gây tăng nhiệt độ cơ thể và làm tăng sự tuần hoàn máu. Điều này có thể dẫn đến các phản ứng vật lý như nóng bừng mặt, đổ mồ hôi nhiều hơn, và làm da dễ bị kích ứng, ngứa ngáy hơn.
Các triệu chứng của viêm da cơ địa dễ nhận biết nhất
Các triệu chứng của viêm da cơ địa có thể bùng phát bất cứ lúc nào và ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Tuy nhiên, phổ biến nhất là ở vùng mặt, chân, tay và ngực. Mặc dù bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, bệnh sẽ gây khó khăn trong sinh hoạt và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Đối với từng đối tượng cụ thể viêm da cơ địa có thể xuất hiện các biểu hiện khác nhau:
Biểu hiện viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ sơ sinh là đối tượng rất dễ bị viêm da cơ địa, chiếm đến 60%. Trẻ khi bị bệnh viêm da cơ địa sẽ có các dấu hiệu như:
- Mặt của trẻ xuất hiện ban đỏ, da bị bong tróc.
- Tại những vùng da ban đỏ xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ li ti.
- Mụn nước khi bị vỡ sẽ chảy dịch.
- Các vết loét trên da nhanh chóng bị đóng vẩy, khiến da bị khô và nứt nẻ.
- Trẻ quấy khóc khó chịu, mất ngủ, biếng ăn.
Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ
- Da của trẻ bị khô ráp, nứt nẻ.
- Da tại vị trí bị viêm sẽ bong tróc, sau khi hết bong tại vị trí da bị viêm sẽ để lại vết thâm.
- Tại các kẽ da ở đầu gối, khuỷu tay của trẻ sẽ nổi mẩn đỏ.
- Vùng da bị viêm luôn trong trạng thái ngứa ngáy khó chịu. Để làm dịu cơn ngứa trẻ thường gãi hoặc cọ sát vào giường, chiếu. Điều này đã vô tình khiến da của trẻ bị tổn thương, có thể bị nhiễm trùng, bị bội nhiễm.
Triệu chứng viêm da cơ địa ở người trưởng thành
So với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thì dấu hiệu bệnh viêm da cơ địa ở người trưởng thành thường không rõ rệt. Lý do là bởi sức đề kháng ở người trưởng thành tốt hơn so với trẻ nhỏ.
Người lớn có thể nhận biết bệnh viêm da cơ địa – chàm thể tạng giai đoạn cấp tính thông qua các dấu hiệu như:
- Da khô và sần sùi
- Xuất hiện nhiều mẩn đỏ trên da
- Niêm mạc da xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ li ti rất dễ vỡ, khi vỡ sẽ tiết dịch có mùi hôi. Nếu không xư lý kịp thời sẽ khiến da bị phù nề, bị vẩy nến.
- Người bệnh cảm thấy ngứa rát, khó chịu kèm thêm hiện tượng sưng đau. Việc gãi để khắc phục tình trạng ngứa sẽ khiến da bị bội nhiễm, bị viêm loét, các mụn mủ xuất hiện.
Bệnh viêm da cơ địa giai đoạn cấp tính không được điều trị dứt điểm, bệnh sẽ tái phát nhiều lần, sớm chuyển sang giai đoạn mãn tính. Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ có thêm các triệu chứng:
- Màu da tại những vị trí bị tổn thương sẽ chuyển sang màu thậm sạm, kèm theo đó là hiện tượng da bị nứt nẻ, sừng da sẽ dày lên.
- Mức độ ngứa sẽ nhiều hơn, khi thì âm ỉ, lúc lại bùng phát dữ dội.
Một số phương pháp điều trị viêm da cơ địa triệt để
Hiện nay, các phương pháp hiện đại được áp dụng để điều trị viêm da cơ địa hướng đến việc kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa tái phát. Tuy chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng các phương pháp dưới đây giúp kiểm soát bệnh một cách hiệu quả và lâu dài:
Điều trị bằng thuốc
Thuốc bôi tại chỗ
- Corticosteroid: Giảm viêm, ngứa và đỏ da. Tuy nhiên, không nên sử dụng lâu dài vì có thể gây mỏng da hoặc các tác dụng phụ khác.
- Thuốc ức chế calcineurin (Tacrolimus, Pimecrolimus): Thay thế corticosteroid, an toàn hơn cho các vùng da nhạy cảm như mặt và cổ, có thể sử dụng lâu dài.
- Kem dưỡng ẩm chuyên dụng: Giúp duy trì độ ẩm, bảo vệ hàng rào bảo vệ da và giảm tình trạng khô da, nứt nẻ.
Thuốc uống
- Thuốc kháng histamin: Giảm ngứa, đặc biệt hiệu quả vào ban đêm để cải thiện giấc ngủ.
- Thuốc kháng sinh: Sử dụng khi có bội nhiễm da do vi khuẩn.
- Thuốc ức chế miễn dịch (Cyclosporine, Methotrexate): Áp dụng cho các trường hợp nặng, khi các phương pháp khác không hiệu quả.
Thuốc sinh học (Biologics)
- Các loại thuốc sinh học như Dupilumab (Dupixent) nhắm vào các cơ chế miễn dịch cụ thể liên quan đến viêm da cơ địa. Đây là phương pháp điều trị tiên tiến, hiệu quả cao cho các trường hợp viêm da cơ địa nặng, nhưng chi phí khá đắt đỏ.
Liệu pháp ánh sáng (Phototherapy)
- UVB dải hẹp (Narrowband UVB): Sử dụng tia cực tím để giảm viêm và cải thiện triệu chứng.
- PUVA (Psoralen + UVA): Kết hợp psoralen (một loại thuốc nhạy cảm ánh sáng) với tia UVA. Hiệu quả cao nhưng cần giám sát kỹ để tránh tác dụng phụ.
- Liệu pháp ánh sáng phù hợp với người bệnh không đáp ứng tốt với thuốc hoặc không muốn dùng thuốc kéo dài.
Công nghệ laser
- Laser Excimer: Sử dụng ánh sáng đơn sắc để điều trị viêm da cơ địa, đặc biệt hiệu quả với các vùng da tổn thương khu trú.
- Fractional Laser: Hỗ trợ phục hồi các tổn thương da và cải thiện thẩm mỹ da sau khi điều trị
Viêm da cơ địa eczema phòng tránh tái phát như thế nào?
Bệnh viêm da cơ địa eczema – chàm thể tạng là bệnh ngoài da rất khó điều trị triệt đề hoàn toàn, vì thế người bệnh cần điều trị bệnh sớm, điều trị tại những cơ sở y tế chuyên khoa uy tín chất lượng. Trong và sau quá trình điều trị, người bệnh cần phải chú ý một số vấn đề dưới đây để việc điều trị bệnh đạt hiệu quả cao, hạn chế bệnh tái phát:
- Cần vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nhất là vùng da bị viêm.
- Giữ bề mặt da luôn khô thoáng.
- Uống đủ 2 lít nước/ngày
- Tắm nước ấm, không tắm nước quá nóng, quá lạnh, không ngâm mình trong bồn nước quá lâu tránh tổn thương vùng da.
- Không tác động lên những vùng da bị tổn thương.
- Nên mặc quần áo rộng rãi, làm từ chất liệu cotton để tạo sự thông thoáng cho cơ thể. Tuyệt đối không mắc quần áo bó sát, chất liệu nilong để tránh da bị bít lỗ chân lông, khiến bệnh nặng hơn.
- Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và chất xơ để giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch.
Viêm da cơ địa là bệnh ngoài da không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, người bệnh cần điều trị bệnh sớm, điều trị đúng cách nếu không bệnh sẽ gây ra nhiều hệ lụy không tốt cho sức khỏe, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như hen suyễn, viêm da tiếp xúc dị ứng, kích ứng, viêm da thần kinh mạn tính; da bị nhiễm trùng nặng, giấc ngủ bị rối loạn…. vậy nên người bệnh cần thăm khám và điều trị bệnh với bác sĩ chuyên khoa ngay khi có các dấu hiệu của bệnh.
